Winst- & Verliesrekening

Inhoudsopgave

Bij een winst- & verliesrekening worden opbrengsten en kosten van een organisatie tegen elkaar afgezet om zo de winst c.q. het resultaat te bepalen. Een winst- en verliesrekening wordt ook wel een resultatenrekening of exploitatierekening genoemd.

 

1    Wat is een Winst- en Verliesrekening?

a    Opbrengsten
b    Kosten
c    Voorbeeld Resultatenrekening

2    Winst

3    De Balans en de Winst- en Verliesrekening

4    Financiële ratio's

5    Het Grootboek, de Balans en het Kasstroomoverzicht

 

1  Wat is een Winst- en Verliesrekening?

De wet schrijft voor om aan het eind van elk jaar naast een balans en een kasstroomoverzicht een winst- en verliesrekening op te stellen. Maar ook al was het niet verplicht dan je het zelf ook moeten willen. Je berekent namelijk met de resultatenrekening de winst van je bedrijf en je krijgt inzicht in welke factoren de winstgevendheid van je bedrijf beïnvloeden.

 

1a   Opbrengsten

Als het in een winst- en verliesrekening (of resultatenrekening) gaat over opbrengsten wordt er een onderscheid gemaakt in (1) omzet, (2) financiële opbrengsten en (3) incidentele opbrengsten. De verschillende vormen worden afzonderlijk in de resultatenrekening weergegeven om duidelijk te maken welke opbrengsten voortvloeien uit operationele activiteiten (omzet) en welke niet (financiële en incidentele opbrengsten).

 
  • Omzet; is een bedrijfseconomische term die duidt op het totaalbedrag van verkopen van een bedrijf in een bepaalde periode (prijs * hoeveelheid). 
  • Financiële opbrengsten; zijn opbrengsten die voortkomen uit het aanhouden van onroerende goederen, effectenwaarden, vorderingen of andere activa. Deze opbrengsten vloeien niet direct voort uit de operationele activiteiten.
  • Incidentele opbrengsten; zijn opbrengsten met een eenmalig karakter. Bijvoorbeeld een verkoop van een gebouw of een eenmalige zeer hoge opbrengst van poedermelk als gevolg van een melkschandaal in China.

 

1b   Kosten

Om de winst te kunnen berekenen worden op de opbrengsten de kosten in mindering gebracht. Er zijn vele soorten kosten. Hier worden de verschillende soorten kosten toegelicht. Afhankelijk van het doel van de berekening worden kosten wel of niet in mindering gebracht op de opbrengsten.

 
  • Inkoopwaarde van de omzet; denk daarbij aan kosten van grondstoffen en halffabricaten. Maar ook personeelskosten maken hier onderdeel van uit. Als kosten direct herleidbaar zijn aan de omzet dan noemt men deze kosten ook wel directe kosten.
  • Algemene kosten; zijn kosten die wel degelijk worden gemaakt voor het realiseren van de omzet. Zij het dat deze kosten, bijvoorbeeld overheadkosten, niet direct aan een specifiek onderdeel van de omzet toe te rekenen zijn. Algemene kosten worden ook wel indirecte kosten genoemd. Het gaat hier onder andere over relatiegeschenken, afschrijvingen en verkoopkosten. 
  • Interestkosten; dit zijn de rentekosten die betaalt moeten worden aan de verschaffers van het vreemd vermogen. Oftewel de rentekosten over leningen die je bent aangegaan.
  • Belastingen; veelal wordt hier gedoeld op alle kosten die voortvloeien uit de fiscale wet- en regelgeving. Denk daarbij aan inkomstenbelasting of de vennootschapsbelasting.

     

 

1c   Voorbeeld Winst- & Verliesrekening

De computerwinkel op de hoek heeft vorig jaar 500 computers verkocht voor € 1.000 per stuk. Terwijl de inkoopwaarde van de computers € 400 bedroeg. De bedrijfskosten (€ 130.000) bestaan uit afschrijvingen, verzekeringen, relatiegeschenken en verkoopkosten. Verder moet er over een lening rentekosten worden betaald (€ 40.000) en zijn er inkomsten uit het aanhouden van effecten (€ 30.000). Tenslotte zijn er nog eenmalige opbrengsten en kosten voor respectievelijk verkoop van een pand (€ 50.000) en reorganisatiekosten (€ 30.000). De winst- & verliesrekening ziet er dan als volgt uit:

 

 

In essentie is het dus eenvoudig om de winst te berekenen. De opbrengsten minus de kosten is de winst! De praktijk is zoals altijd weerbarstiger. Enerzijds omdat begrippen zoals opbrengsten, kosten en winst op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Anderzijds blijkt het in de praktijk lastig om opbrengsten en kosten aan meerdere boekjaren toe te delen. Zie hiervoor ook de pagina die ingaat op de waarderingsgrondslagen

 

2   Winst

Als je de kosten in mindering op de opbrengsten hebt gebracht heb je de winst van je bedrijf bepaald. Let wel op; als iemand of een bedrijf het heeft over 'winst' dan kan dat veel dingen betekenen. Het is daarom noodzaak om te achterhalen wat er precies wordt bedoeld. Wordt de brutowinst, de netto winst of de overwinst bedoeld?

 
  • Brutowinst; is de omzet minus de inkoopwaarde van de omzet. Een bedrijf verkoopt 500 computers in 1 jaar. De verkoopprijs is € 1000 per computer en de inkoopprijs van de computers bedroeg € 400 per stuk. De omzet is 500 x € 1000 = € 500.000. De inkoopwaarde is 500 x € 400 = € 200.000 -. De Brutowinst = € 300.000.
 
  • EBIT (Earnings Before Interest and Tax); is een maatstaf voor de operationele inkomsten van een onderneming voor aftrek van rente (interest) en belasting (tax). Het wordt gedefinieerd als de omzet minus de kosten van gewone bedrijfsuitoefening. Dus bij de berekening van de EBIT worden incidentele en financiële baten en lasten en de belastingen buiten beschouwing gelaten. De EBIT wordt vaak gebruikt voor het bepalen van de waarde van de onderneming hetgeen van belang is voor de aandeelhouders. Investeerders gebruiken de EBIT als maatstaf omdat buitengewone- en financiële baten en lasten buiten beschouwing worden gelaten.
 
  • Nettowinst uit operationele activiteiten; is een veelgebruikte boekhoudterm. De nettowinst is gelijk aan EBIT minus de te betalen rentekosten voor de leningen die uitstaan. Oftewel de nettowinst is het geld dat overblijft voor de eigenaar/aandeelhouder uit de reguliere bedrijfsactiviteiten nadat alle kosten (inclusief de rentekosten van de uitstaande leningen) van het bedrijf op de omzet in mindering zijn gebracht. 
 
  • Bedrijfsresultaat; is gelijk aan de netto winst uit de operationele activiteiten plus het resultaat van de buitengewone baten en lasten. Hoewel buitengewone baten en lasten niet onder de operationele activiteiten vallen moet je er wel degelijk belasting over betalen. Dus ook het bedrijfsresultaat is een belangrijk boekhoudkundig begrip.  
 
  • Netto Bedrijfsresultaat; is ook een veelgebruikte boekhoudterm. Het betreft de netto winst inclusief het resultaat van buitengewone baten en lasten en de te betalen belastingen. Het netto resultaat kan worden uitgekeerd aan de eigenaar / kapitaalverschaffers of aan het eigen vermogen worden toegevoegd.
 
  • Overwinst; is de nettowinst van een onderneming na aftrek van belastingen en een redelijke vergoeding over het eigen vermogen en het geïnvesteerde kapitaal. Met de overwinst kan je ook de goodwill berekenen door de overwinst te vermenigvuldigen met een bepaalde factor.
 

Het moge duidelijk zijn dat elke definitie een eigen doel heeft. Je gebruikt de netto winst om de waarde van je bedrijf te bepalen. En je gebruikt het begrip bedrijfsresultaat om te bepalen hoeveel belasting je moet betalen. Terwijl de aandeelhouder wellicht het meest geïnteresseerd is in de overwinst. Moraal van het verhaal is dat je deze begrippen niet door elkaar moet halen. En ervoor moet zorgdragen dat in gesprek met iemand anders je zeker weet dat jullie dezelfde definitie van winst gebruiken.

 

3   De Balans en de Winst- & Verliesrekening

De winst- en verliesrekening staat niet op zich. De winst- en verliesrekening heeft een directe relatie met de balans. Daar waar de winst- en verliesrekening inzicht geeft in het resultaat geeft de balans inzicht in de bezittingen, de schulden en het eigen vermogen van een bedrijf. Daarmee zijn de balans en de winst- en verliesrekening direct aan elkaar gekoppeld. Enkele voorbeelden van de directe relatie tussen de balans en de winst- & verliesrekening zijn:

 
  • Afschrijvingen; gebouwen, machines en een wagenpark hebben een beperkte levensduur. Deze bezittingen (zogenaamde vaste activa op de balans) worden elk jaar iets minder waard. De afschrijvingskosten die hiermee gepaard gaan zien we terug op de winst- & verliesrekening. Terwijl de waardevermindering van deze activa op de balans zichtbaar wordt.
  • Interestkosten; naarmate het aandeel van het eigen vermogen op de balans in het totaal vermogen groter is zullen de interestkosten, die we weer tegenkomen op de resultatenrekening, lager zijn. Immers hoe groter de zekerheid dat een lening wordt terugbetaald hoe lager het geëiste rendement van een geldverschaffer (rente) zal zijn.   
  • Betaling van kosten; als je bijvoorbeeld salariskosten uitbetaald vermindert dat het banksaldo die op de balans (onder de vlottende activa) wordt weergeven. Maar als de rekening van ingekochte voorraden wordt betaald dan verandert het vermogen van de organisatie niet. Het banksaldo daalt dan wel maar de post voorraden stijgt met hetzelfde bedrag.

 

4   Financiële ratio's

De winst- & verliesrekening en de balans geven belangrijke informatie over de prestaties en financiële gezondheid van een organisatie. Omdat absolute bedragen niet veel betekenis hebben worden de prestaties en de financiële gezondheid van organisaties veelal in ratio’s uitgedrukt. Deze ratio's geven meer informatie over bijvoorbeeld de winstgevendheid, doelmatigheid en liquiditeit van de organisatie.

 
  • Meest voorkomende ratio's; op deze pagina vind je de belangrijkste kengetallen en ratio's die in de praktijk worden gebruikt. Begrippen als rentabiliteit, liquiditeit, solvabiliteit, activiteitenratio's en omloopsnelheid van het vermogen worden toegelicht en met elkaar in relatie gebracht.
 
  • Du-Pont-schema; met dit schema kun je op gestructureerde wijze de opbouw van je winstgevendheid analyseren. Met behulp van het Du-Pont-schema kun je eenvoudig bepalen wat de invloed is van bijvoorbeeld de afschrijvingen, de inkoopwaarde van de omzet, de hoogte van de voorraden en debiteuren op de winstgevendheid van je organisatie. Het schema geeft concrete handvatten hoe je de winstgevendheid van je bedrijf kunt verbeteren en zo de rentabiliteit kunt verhogen.
 

Ratio’s en kengetallen geven veel informatie over de prestaties en financiële gezondheid van een onderneming. Een ratio krijgt vaak pas betekenis als de ontwikkeling in de tijd wordt gevolgd. Wat is de ontwikkeling van de winstgevendheid? Welke oorzaken liggen hier aan ten grondslag? Ratio’s moeten in samenhang met elkaar, in de tijd en in vergelijking met concurrenten worden beoordeeld. Alleen dan bevatten ratio’s nuttige stuurinformatie.   

 

5   Het Grootboek, de Balans en het Kasstroomoverzicht

Naast de winst- en verliesrekening worden ook de balans en het kasstroomoverzicht op basis van de boekhouding opgemaakt. Veelal is deze zogenaamde financiële verslaglegging verplicht om zo aandeelhouders, schuldeisers en andere belanghebbenden inzicht te geven in de financiële gezondheid van de organisatie. Om je goed te verdiepen in de winst- en verliesrekening is het noodzakelijk om je ook te verdiepen in het grootboek, de balans en het kasstroomoverzicht. 

 
  • Grootboekrekeningen & Journaalposten; op deze pagina wordt ingegaan hoe de structuur van een boekhouding eruit ziet. Begrippen als grootboek, financiële feiten, grootboekrekeningen en dubbel boekhouden worden hier toegelicht.
 
  • Balans; op deze pagina wordt aangegeven hoe de balans tot stand komt en hoe de balans inzicht geeft in de prestaties en de financiële gezondheid van de organisatie. Begrippen als vaste- en vlottende activa, lang vreemd vermogen en eigen vermogen worden toegelicht en met elkaar in relatie gebracht.
 
  • Kasstroomoverzicht; hier worden op basis van het (strategisch) plan de feitelijke geldstromen geprognosticeerd om vast te stellen of de organisatie op korte én lange termijn kan voldoen aan haar verplichtingen. En om te bepalen wat de vermogensbehoefte is van de organisatie. Begrippen als netto kasstroom, financieringsactiviteiten, netto werkkapitaal en cashflow worden hier uitgewerkt.
 

Beleggers, bankiers, leveranciers en andere betrokkenen moeten erop kunnen vertrouwen dat de gepubliceerde cijfers van een organisatie juist en volledig zijn en een realistisch beeld geven. Op de pagina waarderingsgrondslagen vind je de belangrijkste normen die bij het opstellen van een balans en een winst- en verliesrekening gangbaar zijn. En met de accountantsverklaring wordt door de accountant zekerheid afgegeven over de juistheid en volledigheid van de cijfers die in de winst- & verliesrekening, de balans en het kasstroomoverzicht zijn opgenomen.

Deel House of Control via Social Media