Vertrouwen is goed, controle is beter!

Binnen de vakgebieden Management & organisatie, Bedrijfskunde en Finance & Control neemt het begrip 'vertrouwen' een bijzonder positie in. Die wordt samengevat in de volgende uitspraak. "Vertrouwen is goed. Controle is beter". 'Vertrouwen' in de medewerker en haar professionaliteit wordt in de aansturing van organisaties als een belangrijk (beheers)instrument gezien. Anderzijds impliceert 'vertrouwen' juist dat er geen control (of controle) nodig is. Op deze pagina's wordt duidelijk wat 'vertrouwen' precies is. En hoe 'vertrouwen' wordt ingezet als instrument in de aansturing van organisaties.

• Principal Agency Theory; op deze pagina wordt duidelijk waarom elke organisatie een vorm van control nodig heeft. Met behulp van de Principal Agency theorie wordt duidelijk dat medewerkers fouten maken, soms niet weten wat ze moeten doen en vaak ook eigen belangen nastreven. Je kunt als organisatie er dus niet 'blind' op vertrouwen dat medewerkers altijd het juiste zullen doen. 

• Wat is 'Vertrouwen'?; vertrouwen is de verwachting dat mensen ons niet in de steek laten. Op deze pagina worden begrippen als wantrouwen, blind vertrouwen, rationeel vertrouwen en echt vertrouwen toegelicht. En wordt duidelijk dat elke samenwerkingsrelatie een aantal fasen moet doorlopen voordat sprake is van 'echt vertrouwen'. 

• 9 Succesfactoren voor Vertrouwen; op deze pagina worden handvatten gegeven waarmee u het begrip 'vertrouwen' kunt operationaliseren. De handvatten geven antwoord op de vraag of er sprake is van vertrouwen en waar dit vertrouwen op is gebaseerd. Ook geven de succesfactoren inzicht in de robuustheid van het vertrouwen in elkaar. 

• Vertrouwen, Controle of Control?; op deze pagina wordt duidelijk dat vertrouwen een belangrijk (beheers)instrument is in de aansturing van organisaties. Maar nog belangrijker. Dat de mate waarin de organisatie haar medewerkers vertrouwt een belangrijke ontwerpvariabele is voor de inrichting van het managementcontrolsysteem. Hoe groter het vertrouwen des te minder er zogenaamde 'hard controls' hoeven worden ingezet. Immers het uitgangspunt is dat de medewerkers vanuit hunzelf de juiste dingen doen.

Voor deze pagina's is rijkelijk geput uit 'Vertrouwen geven en in control zijn. Hoe doe je dat?'. Een uitgave van het Ministerie van Financiën waarin het eerder genoemde spanningsveld van control en vertrouwen wordt toegelicht. Tevens wordt in deze uitgave een vertrouwensscan gepresenteerd waarmee u een zelfevaluatie kan uitvoeren. De uitgave kunt u hier downloaden .

Managementcontrol / Organisatiebeheersing

Vertrouwen in de medewerker en haar professionaliteit is een belangrijk instrument in de aansturing van organisaties. Hoe groter het vertrouwen des te minder er de behoefte bestaat om de medewerker te controleren (hard controls). Bij vertrouwen is het uitgangspunt is dat medewerkers vanuit hunzelf de juiste dingen doen. De nadruk bij de aansturing van de medewerkers ligt in dat geval op het inspireren en motiveren van de medewerkers (soft controls).

• Sturingsfilosofie; de sturingsfilosofie beschrijft de basis normen en waarden waarmee de organisatie de missie, visie en strategie wil waarmaken. Een besturingsfilosofie omvat de basisprincipes over hoe het bestuur de medewerkers wil aansturen en de organisatie en haar processen wil inrichten. Op basis van de besturingsfilosofie wordt het managementcontrolsysteem van de organisatie uitgewerkt. 

• Vormen van Control; op deze pagina worden begrippen als interne controle, internal control, management control en organisational control toegelicht en met elkaar in relatie gebracht. Ook komen specifieke vormen van control als financial control, strategic control, project control, operational control en processcontrol aan bod. 

• Managementcontrol; op deze pagina wordt duidelijk wat een managementcontrolsysteem nu precies is. En wat de voornaamste ontwerpvariabelen voor het inrichten van een managementcontrolsysteem zijn. En uit welke elementen een managementcontrolsysteem is opgebouwd om zo goed bestuur mogelijk te maken.

• Hard & Soft controls; deze pagina gaat in op de concrete instrumenten, technieken en procedures die het management kan gebruiken bij de vormgeving van het managementcontrolsysteem. Waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen harde (instrumentele) en zachte (mensgerichte) beheersmechanismen. 

Het totaal van instrumenten die een manager inzet om richting geven aan de organisatie en haar processen noemen we besturingsmodel of managementcontrolsysteem. Het creëren van een managementcontrolsysteem is het zoeken van een balans tussen de verschillende sturingsinstrumenten. Waarbij het mensbeeld wat de eigenaar/bestuurder heeft (zijn mensen in beginsel te vertrouwen of niet?) medebepalend is voor de inrichting van het managementcontrolsysteem.